Οι αρνητικές σκέψεις αποτελούν σημαντικό εμπόδιο σε μια ικανοποιητική ζωή. Απομυζούν την ενέργειά μας, μας κατακλύζουν με άγχος και μας στερούν τη χαρά. Επηρεάζουν επίσης την υγεία μας και τις σχέσεις μας με τους άλλους.
Ένα ισχυρό εργαλείο που μπορεί να μας βοηθήσει να απελευθερωθούμε από τον αρνητικό τρόπο σκέψης είναι η αυτοπαρατήρηση. Αυτή η πρακτική, με ρίζες από την αρχαία στωική φιλοσοφία, μας δίνει τη δυνατότητα να κάνουμε ένα βήμα πίσω, να παρατηρήσουμε αντικειμενικά τις σκέψεις μας και να ανακτήσουμε τον έλεγχο του μυαλού μας.
Τι Είναι η Αυτοπαρατήρηση;
Αυτοπαρατήρηση είναι η διαδικασία κατά την οποία στρέφουμε συνειδητά την προσοχή μας στις σκέψεις, τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά μας. Ως αμερόληπτοι παρατηρητές και δίχως κριτική διάθεση, εξετάζουμε τον εαυτό μας και τις αντιδράσεις μας για να αποκτήσουμε αυτογνωσία και να μάθουμε να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας.
Με την αυτοπαρατήρηση μπορούμε επίσης να ξεχωρίσουμε τι είναι υπό τον έλεγχό μας και τι όχι. Σύμφωνα με τους Στωικούς, πολλά γεγονότα και καταστάσεις αλλά και οι πράξεις ή οι απόψεις των άλλων ανθρώπων είναι πέρα από τον έλεγχό μας. Ωστόσο, αυτά που μπορούμε να ελέγξουμε είναι οι σκέψεις, οι πεποιθήσεις και οι αντιδράσεις μας.
Τα Οφέλη της Αυτοπαρατήρησης
Η ενσυνειδητότητα και η αυτοπαρατήρηση μας βοηθούν να αποστασιοποιηθούμε από τις σκέψεις μας και να τις εξετάσουμε λογικά και αντικειμενικά. Κατανοώντας καλύτερα τον εαυτό μας και τι πυροδοτεί τις αρνητικές σκέψεις ή ενέργειες, έχουμε τη δυνατότητα να ελέγξουμε και να αλλάξουμε τις αντιδράσεις μας και να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες με ψυχραιμία και αυτοσυγκράτηση.
Επιπλέον, η αποδοχή και η αναγνώριση ότι πολλά πράγματα δεν είναι στο χέρι μας συμβάλλει στο να επικεντρωθούμε σε ό,τι μπορούμε στ’ αλήθεια να ελέγξουμε και σε αυτά που έχουν πραγματικά σημασία. Με αυτόν τον τρόπο μειώνουμε το άγχος και την ανησυχία και καλλιεργούμε ψυχική ανθεκτικότητα, εσωτερική δύναμη και ηρεμία.
Πώς να Εφαρμόσετε Πρακτικά την Αυτοπαρατήρηση
- Παύση και στοχασμός
Όταν έρχεστε αντιμέτωποι με μια δύσκολη κατάσταση ή με μια αρνητική σκέψη, κάντε μια παύση. Αντί να αντιδράσετε αμέσως, ρωτήστε τον εαυτό σας: «Τι αισθάνομαι αυτή τη στιγμή; Ποιες σκέψεις οδηγούν σε αυτό το συναίσθημα;» Αυτό σας δίνει τον απαιτούμενο χρόνο και χώρο για μια πιο μελετημένη αντίδραση.
- Αναγνωρίστε τα συναισθήματά σας
Οι Στωικοί τονίζουν ότι αυτό που προκαλεί ανησυχία δεν είναι το ίδιο το γεγονός αλλά τα συναισθήματα που μας δημιουργεί. Για παράδειγμα, αν κάποιος σας κάνει κριτική, αντί να νιώσετε πληγωμένοι ή θυμωμένοι, παρατηρήστε πώς αυτό που νιώθετε για την κριτική αυτή –λόγου χάρη αν τη θεωρείτε άδικη ή οδυνηρή- τροφοδοτεί τη συναισθηματική σας αντίδραση. Αναγνωρίζοντάς το αυτό θα βοηθηθείτε να προσαρμόσετε την αντίδρασή σας.
- Αποστασιοποιηθείτε και παρατηρήστε
Φανταστείτε ότι είστε ένας αμερόληπτος παρατηρητής που παρακολουθεί τις σκέψεις σας από έξω. Προσπαθήστε να αποστασιοποιηθείτε συναισθηματικά από τις σκέψεις σας, θεωρώντας τις παροδικές και ξεχωριστές από τον πραγματικό σας εαυτό. Αυτή η πρακτική διευκολύνει την ορθολογική αξιολόγησή των αρνητικών σκέψεων και την απομάκρυνσή τους.
- Αξιολογήστε τις σκέψεις σας
Τέλος, εφαρμόστε τη στωική λογική αξιολογώντας τις αρνητικές σας σκέψεις. Αναρωτηθείτε για παράδειγμα: «Αυτά που φοβάμαι ή για τα οποία ανησυχώ βασίζονται σε γεγονότα ή είναι υποθέσεις και υπερβολές; Έχουν κάποια χρησιμότητα ή ωφελούν σε κάτι; Είναι υπό τον έλεγχό μου;» Αυτό μπορεί σταδιακά να οδηγήσει σε έναν πιο ισορροπημένο, ορθολογικό και θετικό τρόπο σκέψης.
Απελευθέρωση από τις Αρνητικές Σκέψεις
Η αυτοπαρατήρηση είναι μια ισχυρή μέθοδος προκειμένου να απελευθερωθείτε από τις αρνητικές σκέψεις. Αναγνωρίζοντας τη διαφορά μεταξύ των πραγμάτων που μπορείτε να ελέγξετε και αυτών που δεν μπορείτε, εστιάζοντας σε ό,τι έχει πραγματικά σημασία και αξιολογώντας τις σκέψεις σας χωρίς συναισθηματισμούς αλλά με τη δύναμη της λογικής, μπορείτε να απελευθερωθείτε από τις αρνητικές σκέψεις και να πετύχετε μια πιο αισιόδοξη και ήρεμη νοοτροπία!
